Απειλές

Ο Σπιζαετός  θεωρείται Σχεδόν Απειλούμενο (NT) είδος στην Ευρώπη,  καθώς ανακάμπτει από, μέτριας έντασης, μειώσεις στον κύριο όγκο του πληθυσμού του στην Ιβηρική Χερσόνησο (BirdLife International, 2004). Στην Ελλάδα το είδος χαρακτηρίζεται ως Τρωτό (VU), με εκτιμώμενους πληθυσμούς 100-140 ζεύγη (σταθερή τάση) και στην Κύπρο με 40-50 ζεύγη (μικρή αύξηση), αντίστοιχα. Οι γειτονικοί πληθυσμοί (σε Βαλκάνια και Εγγύς Ανατολή) είναι είτε πολύ μικροί είτε ελάχιστα μελετημένοι (<20 ζεύγη σε Τουρκία - Ισραήλ, <10 ζεύγη στις υπόλοιπες χώρες).

Το είδος θεωρείται εξαιρετικά ευάλωτο σε φαινόμενα ηλεκτροπληξίας και σύγκρουσης σε δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρισμού. Ενδεικτικά, σε εκτεταμένη έρευνα στην Ισπανία που περιλάμβανε 377 περιστατικά, οι ηλεκτροπληξίες και συγκρούσεις σε δίκτυα μεταφοράς ρεύματος ήταν η σημαντικότερη αιτία θνησιμότητας, ενώ δεύτερη στη σειρά ήταν η σκόπιμη θανάτωση. Η σκόπιμη θανάτωση περιλάμβανε πυροβολισμούς, παγίδευση και δηλητηριάσεις και αφορούσε κυρίως ενήλικα άτομα, ενώ οι ηλεκτροπληξίες/συγκρούσεις κυρίως νεαρά. Η έκθεση σε μόλυβδο από την κατανάλωση πυροβολημένων θηραμάτων είχε επίσης αρνητικές επιπτώσεις στην αναπαραγωγή του είδους, λόγω της αντικατάστασης ενηλίκων από νεαρά σε περιοχές με υψηλή θνησιμότητα χωροκρατικών ατόμων.

Κύριες απειλές για το είδος στην Ελλάδα και την Κύπρο, είναι:

• Η θανάτωσή του (λαθροθηρία) από τον άνθρωπο, ιδίως στα νησιά του Αιγαίου, όπου ο Σπιζαετός θεωρείται πως αποτελεί απειλή για οικόσιτα ζώα και είδη θηραματικού ενδιαφέροντος.
• Η θανάτωσή του με χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Στην Κύπρο έχουν καταγραφεί περιστατικά δηλητηρίασης ατόμων Σπιζαετού, σε περιοχές με εκτεταμένη κτηνοτροφία.
• Η ηλεκτροπληξία σε στοιχεία του δικτύου μεταφοράς ρεύματος (πυλώνες και εναέρια καλώδια). Οι συγκρούσεις σε καλώδια, σύρματα και ανεμογεννήτριες αποτελούν επίσης εν δυνάμει αιτίες θανάτου.
• Η έλλειψη τροφής λόγω των αλλαγών χρήσεων γης (π.χ. εγκατάλειψη καλλιεργειών σε αναβαθμίδες, μείωση δασικών διακένων), της υπερθήρευσης των ειδών λείας, όπως οι λαγοί και οι πέρδικες, καθώς και επιδημιών στους πληθυσμούς αυτών (π.χ. σε λαγούς στα Δωδεκάνησα), αποτελούν πιθανούς παράγοντες μείωσης της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους στην Ελλάδα.
• Παράλληλα, η έντονη όχληση τόσο στα ενδιαιτήματα τροφοληψίας όσο και κοντά στις θέσεις αναπαραγωγής από παράγοντες όπως οι δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα, η θήρα, η επέκταση των οικισμών και του οδικού δικτύου, οι δραστηριότητες αναψυχής κ.ά. επηρεάζουν αρνητικά την αναπαραγωγική επιτυχία και ενδέχεται να οδηγούν και σε εγκατάλειψη επικρατειών.
• Ενδέχεται να υπάρχουν και περιστατικά κλοπής αυγών ή/και νεοσσών σε Ελλάδα και Κύπρο, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί στη Σικελία, όπου η περιφρούρηση των φωλιών είχε θετικά αποτελέσματα στην βελτίωση της αναπαραγωγικής επιτυχίας του είδους.