Τι κάνει το Πρόγραμμα LIFE Bonelli eastMed για τον Σπιζαετό
Το Πρόγραμμα LIFE Bonelli east Med στοχεύει στην αντιμετώπιση και επίλυση των πιο κρίσιμων απειλών για τους πληθυσμούς του Σπιζαετού στην Ελλάδα και την Κύπρο, μέσω της εφαρμογής δράσεων διατήρησης σε 22 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000.
Υποστηρίζει ενεργά τις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές και τους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς στην εφαρμογή έκτακτων δράσεων διατήρησης, εναρμονισμένων με τις προδιαγραφές του Διεθνούς Σχεδίου Δράσης για το είδος και των δημοσιευμένων κατευθυντήριων γραμμών για τη διατήρησή του, οι οποίες βασίζονται στη μακροπρόθεσμη εμπειρία της Δυτικής Ευρώπης, ώστε να οικοδομηθεί ένα αποτελεσματικό διεθνές δίκτυο διατήρησης του είδους στις δύο χώρες του Προγράμματος, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Συνολικός στόχος του Προγράμματος είναι να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη διατήρηση ευνοϊκής κατάστασης διατήρησης των αλληλένδετων τοπικών πληθυσμών του είδους, μέσω της εγκαθίδρυσης και λειτουργίας του Δικτύου Ανατολικής Μεσογείου για τον Σπιζαετό (EMBoNet), στο οποίο θα εμπλακούν αρμόδιες αρχές και φορείς της περιοχής.
Συγκεκριμένοι στόχοι του Προγράμματος:
- Συμπλήρωση των κενών γνώσης για τον Σπιζαετό με μεθόδους τηλεμετρίας
Στόχος είναι η τοποθέτηση >100 πομπών μέχρι την ολοκλήρωση του Προγράμματος το 2023. Μέχρι σήμερα (2019) έχουν τοποθετεί πομποί παρακολούθησης σε συνολικά 27 άτομα Σπιζαετού σε Ελλάδα και Κύπρο, ως επί το πλείστον ανήλικα (23), τα οποία και παρακολουθούνται σε ημερήσια βάση. Επίσης, μελετάται η δίαιτα του είδους από υπολείμματα τροφής τα οποία έχουν συλλεχθεί από φωλιές ενήλικων Σπιζαετών και θα δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τις τροφικές του προτιμήσεις. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι το είδος κυνηγά λαγούς, πέρδικες, αγριοπερίστερα, κουρούνες, ακόμα και γλάρους και σαύρες (στις Κυκλάδες). - Μείωση των αιτιών θνησιμότητας του Σπιζαετού
Η μείωση της θνησιμότητας σε επικράτειες αναπαραγωγής και περιοχές διασποράς, θα πραγματοποιηθεί μέσω εγκατάστασης μονωτήρων και σημαντήρων στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατάστασης μηχανισμών πρόληψης πνιγμού σε υδατοδεξαμενές, πρόληψη δηλητηριάσεων, λειτουργίας ταϊστρών και συνεργασίας με κέντρα περίθαλψης. Για το σκοπό αυτό έχουν ξεκινήσει οι καταγραφές των κυριότερων απειλών του είδους, όπως είναι η πυλώνες του δικτύου ηλεκτροδότησης, όπου τα πουλιά μπορεί να συγκρουστούν ή να πάθουν ηλεκτροπληξία. Σε επόμενη φάση θα πραγματοποιηθεί χαρτογράφηση ευαισθησίας και δημιουργία Οδηγού Καλής Πρακτικής και Εργαλείου Χωρικού Σχεδιασμού σχετικά με τη χωροθέτηση γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την αιολικών πάρκων. Επίσης, θα πραγματοποιηθούν και τοξικολογικές αναλύσεις από τη διαθέσιμη λεία του είδους για την ανίχνευση πιθανών βλαβερών ουσιών όπως μόλυβδος και ζιζανιοκτόνα, ενώ 3 ομάδες σκύλων εκπαιδευμένων στον εντοπισμό δηλητηριασμένων δολωμάτων θα περιπολούν στις περιοχές μελέτης του έργου στην Κρήτη ξεκινώντας από τις αρχές του 2019. - Βελτίωση της παραγωγικότητας του είδους, μέσω της διαχείρισης των ενδιαιτημάτων τροφοληψίας και της μείωσης της ανθρώπινης όχλησης
Έχει ξεκινήσει σε πιλοτικό επίπεδό στην Κρήτη η καταγραφή της διαθέσιμης λείας (πέρδικες, λαγοί) του είδους, ώστε να πραγματοποιηθούν κατάλληλες διαχειριστικές παρεμβάσεις όπου κρίνεται σκόπιμο, π.χ. σπορά εγκαταλειμμένων χωραφιών και δημιουργία ποτιστριών σε περιοχές όπου υπάρχει έλλειψη νερού, σε περιοχές με χαμηλή πυκνότητα διαθέσιμης λείας (με σκοπό την αύξησή της). Συγκεκριμένα, έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός αυτής της διαχειριστικής δράσης και μέσα στο 2020 προβλέπεται να πραγματοποιηθούν οι πρώτες σπορές. Άλλες δράσεις που θα βοηθήσουν στην αύξηση της διαθεσιμότητας της λείας στις επικράτειες αναπαραγωγής του είδους είναι η δημιουργίας ανοιγμάτων σε δάση και θαμνότοπους και ρύθμισης των κυνηγετικών δραστηριοτήτων και των δραστηριοτήτων εκπαίδευσης σκύλων. - Βελτίωση της τεχνικής και επιχειρησιακής ικανότητας των δημόσιων υπηρεσιών καθώς και άλλων φορέων που εμπλέκονται στα ζητήματα προστασίας και διαχείρισης του είδους μέσω εκπαίδευσης - κατάρτισης του προσωπικού τους.
- Επέκταση της προσέγγισης του έργου μέσω του δικτύου EMBONET σε άλλες περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 ή/και για άλλα είδη προτεραιότητας
Το Δίκτυο EMBONET έχει επαφές σε Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ, Βουλγαρία και Ισπανία. Οι επαφές περιλαμβάνουν ΜΚΟ, μονάδες περίθαλψης άγριων ζώων και εταιρείες ηλεκτρισμού. Το Δίκτυο έχει ήδη πραγματοποιήσει δύο σεμινάρια στην Κύπρο που αφορούν την περίθαλψη του Σπιζαετού και άλλων άγριων πουλιώμ, καθώς και τους τρόπους αποφυγής συγκρούσεων/ηλεκτροπληξίας του είδους με πυλώνες ηλεκτρισμού. - Εκτενής εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον Σπιζαετό, μέσω εκδηλώσεων, δημιουργίας Υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δημοσιευμάτων σε έντυπα και ηλεκρονικά ΜΜΕ, καθώς και παραγωγή έντυπου και οπτικοακουστικού υλικού.
